بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
وقتی قیامت برپا شده و مردم در عرصه محشر و در آن دادگاه بزرگ حاضر میشوند، رهبران گمراه و پیروانشان همگی در برابر خدا ظاهر میشوند؛[1] و زیردستان وقتی در برابر پروردگار بازداشت میشوند در اعتراض به پیشوایشان میگویند:
لَوْلَا أَنتُمْ لَکُنَّا مُؤْمِنِینَ[2]
«اگر شما نبودید ما مؤمن بودیم.»
پیشوایان میگویند بلکه شما خودتان گناهکار[3] و سرکش[4] بودید.
زیر دستان زبان به اعتراض گشوده و میگویند: شما بودید که دست از تبلیغات سوئتان بر نمىداشتید، و هیچ فرصتى را از شب و روز، براى پیشبرد اهداف شومتان از دست نمىدادید، درست است که ما در پذیرش، آزاد بودیم و مقصر و گنهکار، ولى شما هم به عنوان عامل فساد مسئولید و گنهکار، بلکه، سنگ اول به دست ناپاک شما گذاشته شد.[5] این کشمکشهای بیحاصل تا جایی ادامه دارد که هر یک متوجه عذاب الهی شده و راه گریزی برای آن نمییابند[6] پس از این کش و قوس؛ زیر دستان میگویند آیا میتوانید پارهای از این آتش را از ما دفع کنید[7] که پیشوایان پاسخ میدهند:
قَالَ الَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا إِنَّا کُلٌّ فِیهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَکَمَ بَیْنَ الْعِبَادِ[8]
«ما همگى در آن هستیم، زیرا خداوند در میان بندگانش (به عدالت) حکم کرده است.»
بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
از این گفتگو بر میآید، هرچند پیشوایان نقش پر رنگی در انحراف فکری و عقیدتی پیروان خود داشتهاند، اما هیچکس بار گناه دیگری را به دوش نخواهد کشید(وَ لا تَزِرُ وازِرَهٌ وِزرَ اُخرَی) و این بهانهگیری حجیت شرعی ندارد؛ بالاتر از این، وقتی شیطان در قیامت مورد اعتراض عدهای فریب خورده قرار میگیرد، در پاسخ چنین میگوید:
فَلاَ تَلُومُونِی وَلُومُواْ أَنفُسَکُم مَّا أَنَاْ بِمُصْرِخِکُمْ وَمَا أَنتُمْ بِمُصْرِخِیَّ[9]
مرا سرزنش نکنید؛ و خود را سرزنش کنید. نه من فریادرس شما هستم، و نه شما فریادرس من.
پس از آنکه پیشوایان خود را فرامیخوانند و جوابی نمیشنوند؛ عذاب را میبینند و آرزو میکنند که ای کاش از هدایت شدگان بودند.[10] افرادی که گمراه شدهاند درخواست عذاب دو چندان برای سردمداران گمراهی خود میکنند.[11] و میگویند:
رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا کَبِیرًا[12]
پروردگارا! آنان را از عذاب، دو چندان ده و آنها را به طور کامل از رحمتت دور ساز!
از این گفتگوها و دلخوریها، نتیجهای عاید هیچ یک نخواهد شد و در نهایت به سخن خداوند میرسیم که میفرماید:
فَإِنَّهُمْ یَوْمَئِذٍ فِی الْعَذَابِ مُشْتَرِکُونَ[13]
(آرى) همه آنها (پیشوایان و پیروان گمراه) در آن روز در عذاب الهى شرکت دارند!
بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
البته این نافی عذاب بیشتر رهبران گمراه کننده نیست؛ چرا که با جستجو در آیات الهی در مییابیم:
لِیَحْمِلُواْ أَوْزَارَهُمْ کَامِلَهً یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِینَ یُضِلُّونَهُم بِغَیْرِ عِلْمٍ أَلاَ سَاء مَا یَزِرُونَ[14]
آنها باید روز قیامت، بار گناهان خود را بطور کامل بر دوش کشند؛ و همچنین سهمى از گناهان کسانى که بخاطر جهل، گمراهشان مىسازند. بدانید آنها بار سنگین بدى بر دوش مىکشند!
امام صادق سلام اله علیه ذیل آیه 81 و 82 سوره مریم فرمود:
کسانی که اطاعت الهی را ترک گفتند و دگران را به الهیت گرفتند؛ در قیامت دشمن آنان میشوند و از خود و عبادتشان بیزاری میجویند. سپس امام فرمود: مراد از عبادت، رکوع و سجود نیست. بلکه مقصود فرمانبرداری و اطاعت از گزیدگان است. کسی که مخلوقی را در معصیت خداوند اطاعت نماید او را عبادت نموده است.[15] و [16]
بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
با توجه به آنکه شرک در قرآن دو نوع است؛ یکی شرک در عبادت[17] و دیگری شرک در اطاعت،[18] به اهمیت حدیث گذشته بیشازپیش پی خواهیم برد؛ علاوه بر آن علی سلام الله علیه از رسول گرامی صلی الله علیه و آله شنیده که فرموده است: اگر کسی مخلوقی را در غیر اطاعت الهی فرمانبری نماید، با این عمل به کفر گراییده و جز خدای یگانه معبود دگری برای خود گزیده است.[19] و [20]
بنابراین هوای نفس و حب دنیا عامل اصلی شرک در اطاعت است.[21] از همین رو حضرت زین العابدین، امام سجاد سلام الله علیه راه درمان و نجات از شرک در اطاعت را چنین بیان میفرماید: مرد، مرد تمام و خوب آن انسانی است که هوی و تمایلات نفسانی خویشتن را تابع امر الهی قرار دهد.[22] و [23]
قرآن ضمن هشداری برای بیداری از خواب غفلت آیندگان، میگوید: گذشتگان نیز پس از هلاکت، خدا را خواندند؛ اما دیگر مجال گریز نبود.[24]
با توجه به آنچه گذشت، نقش رهبری و تبعیت از دیگران به روشنی مشخص میشود؛ یکی پیشوایش امیرالمؤمنین علی سلام الله علیه میشود و آن یکی با پیروی از شیاطین جنی و انسی خود به یکی از سربازان شیطان مبدل میشود؛ نقش پیشوا تا جایی دارای اهمیت است که قرآن میفرماید:
یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ[25]
(به یاد آور) روزى را که هر گروهى را با پیشوایشان مىخوانیم.
روزی که همه دشمن یکدیگرند مگر متقین؛[26] اینجاست که اهمیت همنشینی و دوستیابی و همچنین زندگی بر مدار تقوا بیشازپیش روشن میشود، اگر کسی اهل تقوا بود، یعنی به خدا گرایش داشته و این نتیجهای جز دوری از افراد گمراه که به آتش (دوزخ) دعوت مىکنند.[27] نخواهد داشت.
بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
البته این به معنای آن نیست که رهبران ضلالت همیشه در لباس انسانها ظاهر شوند؛ گاه شیاطین سربازانی اختیار میکنند و به وسیله انواع ابزار آلات اعم از تکنولوژی، وسائل ارتباط جمعی، رسانهها و … اقدام به فریب دیگران میکنند. گاهی عدهای شیطان صفت با انتشار کتب ضاله، ایجاد سایتهای اینترنتی، ترویج موسیقی و از این قبیل امور به اشاعه تفکرات ضد دینی پرداخته و از این طریق بعضی را تا سر حد کفر میکشانند. قرآن در مورد چنین افرادی میفرماید:
الَّذِینَ کَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِیلِ اللّهِ زِدْنَاهُمْ عَذَابًا فَوْقَ الْعَذَابِ بِمَا کَانُواْ یُفْسِدُونَ[28]
کسانى که کافر شدند و (مردم را) از راه خدا باز داشتند، به خاطر فسادى که مىکردند، عذابى بر عذابشان مىافزاییم.
آنچه از آیات قرآن استفاده میشود، مبین این مطلب است که در قیامت رهبران منحرف پیشاپیش قوم خود رفته و آنان را وارد دوزخ میکنند.[29] این درست تداعی کننده حرکت دنیایی ایشان است؛ چرا که افراد فریب خورده، در دنیا هم در پی رهبران گمراه خود قدم در کوچههای ظلمانی انحراف گذاشتند و حالا در قیامت؛ متوجه شدهاند، کوچهها بن بست بوده است! در قیامت هم؛ برخی ستمکاران سرپرست عدهای دیگر خواهند بود.[30]
راه نجات بشر و سعادت در معاد؛ قبول و فهم عمیق توحید است؛ رسول اکرم9میفرمایند: نه من و نه پیامبران پیش از من سخنی را که در قدر و ارزش همانند کلمه توحید باشد نگفتهاند.[31] و [32]
ابی حمزه ثمالی میگوید: از امام باقر سلام الله علیه شنیدم که فرمود: اجر و ثواب هیچ عمل خیری عظیمتر از شهادت به یگانگی خداوند نیست. چه آنکه هیچ چیز با خداوند برابری ندارد.[33] و [34]
نتیجه آنکه کلمه توحید اگر از روی حقیقت اداء شود، مایه فلاح و رستگاری است. چه آنکه در مقام پرستش، آدمی را از انحراف فکری بازمیدارد.
امام صادق سلام الله علیه فرمود: گفتن کلمه توحید قیمت بهشت جاودان است.[35] و [36]
منظور از ذکر این احادیث تنها لقلقه زبانی نیست، بلکه باید در مقام عمل آثار آن مشهود باشد؛ چنانچه در حدیثی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله میخوانیم: هرکس کلمه توحید را از روی اخلاص بگوید داخل بهشت میشود و نشانه اخلاصش این است که لا اله الا الله او را از گناه و محرمات الهی بازدارد.[37] و [38]
شناختن معاد، فرع بر شناختن نفس است و شناختن نفس موقوف بر شناختن حق است؛ تا خود را به عبودیت نشناسی خدا را به الوهیت و به معبودیت نخواهی شناخت و به عکس تا حق را به الوهیت و معبودیت نشناسی؛ خود را به عبودیت نخواهی شناخت، زیرا که معبودیت و عبودیت متضائفین میباشند؛ یعنی هر یک از آنها موقوف بر تصور دیگری است و هر قدر حق را بهتر بشناسی، خود را بهتر شناختهای؛ کسی که نفس خود را شناخت، خدای خود را شناخته است.[39]
بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
بعضی اشخاص با اینکه همه عمر را در نفس پرستی و عصیان بسر بردهاند؛ عاقبت، خوب و سعادتمند از دنیا رفتهاند، معلوم میشود صفات و اخلاق خوبی در آنها بوده و به باطن ارتباطی با حق تعالی داشتهاند که باعث حسن عاقبت آنها شده و بالعکس اشخاصی هم دیده شده که همه عمر به عبادت و اطاعت گذرانیدهاند و به سوء خاتمه گرفتار شدهاند؛ یقینأ صفات و اخلاق بدی در نفس آنها رسوخ نموده یا آنکه عبادت آنها از روی نفهمی و فقدان معرفت و عدم خلوص نیت صادر گشته است.[40] البته این از موارد استثناء است و شرایطی دارد، نه به معنای آنکه هرکس میتواند به این فرجام رسیده و عاقبت بخیر شود، بلکه برخی کارهای خوبی در پرونده اوست که نامه عملش را سنگین کرده و در نهایت با جهشی از شیطان دور شده و در آغوش خدا قرار میگیرد. با این حساب درمییابیم، بهترین ولی و پیشوا، خداوند متعال است که سرپرستی او، بنده را از اطاعت شیطان بازمیدارد؛ و اگر بر ولایت اهل بیت سلام الله علیهم اجمعین تأکید شده است، از آن جهت است که معرفت ایشان به معرفت حق برمیگردد.
بیزاری شیطان از گمراهان در قیامت
منبع : کتاب فراموشی مصیر مهمترین دلیل انحراف و گرفتاری بشر
این مطلب تولید اختصاصی سایت مسلمان می باشد.
1. آیه 21 ابراهیم
2. آیه 31 سبأ
3. آیه 32 سبأ
4. آیه 30 صافات
5. آیه 33 سبأ
6. آیه 21 ابراهیم
7. آیه 47 غافر
8. آیه 48 غافر
9. آیه 22 ابراهیم
10. آیه 64 قصص
11. آیه 61 ص
12. آیه 68 احزاب
13. آیه 33 صافات
14. آیه 25 نحل
15. تفسیر صافی، ص 341
16. معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 20
17. آیه 71 شعرا
18. آیه 60 یس
19. تحف العقول، ص 420
20. معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 24
21. آیه 43 فرقان
22. مجموعه ورام، ج 2، ص 100
23. معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 29
24. آیه 3 ص
25. آیه 71 اسراء
26. آیه 67 زخرف
27. آیه 41 قصص
28. آیه 88 نحل
29. آیه 98 هود
30. آیه 129 انعام
31. ثواب الاعمال، ص 17
32. معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 37
33. ثواب الاعمال، ص 17
34. معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 38
35. ثواب الاعمال، ص 18
36. معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 43
37. ثواب الاعمال، ص 20
38. معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 46
39. معاد یا آخرین سیر بشر، صص 117 و 118
40. معاد یا آخرین سیر بشر، ص 95