نجاسات و انواع آن – آیت الله مکارم شیرازی

تاریخ بروزرسانی 13-06-2018 0

چیزهاى نجس

مساله 88ـ نجاسات بنابر احتیاط واجب یازده چیز است: 1ـ بول 2ـ مدفوع 3ـ منى 4ـ مردار 5ـ خون 6ـ سگ 7ـ خوک 8ـ کافر 9ـ مایعات مست کننده 10ـ آبجو 11ـ عرق حیوان نجاستخوار

مساله 89ـ بول و مدفوع انسان و هر حیوان حرام گوشت که خون جهنده دارد، یعنى اگر رگ آن را ببرند خون از آن به سرعت جارى مى شود، نجس است، احتیاط واجب آن است از بول حیوان حرام گوشت که خون جهنده ندارد نیز اجتناب کند؛ ولى فضله حیوانات کوچک ـ مثل پشه، مگس و مانند آنها پاک است ـ بنابر این از فضله موش و گربه و حیوانات درنده و مانند آنها باید اجتناب کرد.

بول و مدفوع حیوان نجاستخوار

مساله 90ـ بول و مدفوع حیوان نجاستخوار نجس است بنابر احتیاط واجب همچنین بول و غائط حیوانى که انسانى آن را وطى کرده، یعنى با آن نزدیکى نموده است.

بول و مدفوع حیوانى که انسان با او وطى نموده

بول گوسفندى که شیر خوک خورده

مساله 91ـ از بول و مدفوع گوسفندى که شیر خوک خورده باید اجتناب کرد.

فضله و بول پرندگان

مساله 92ـ فضله و بول پرندگان حلال گوشت و حرام گوشت نجس نیست، ولى احتیاط مستحبّ پرهیز از حرام گوشت است مخصوصاً از بول خفّاش.

نجاست منی

مساله 93ـ منى انسان و حیوانى که خون جهنده دارد نجس است، خواه حرام گوشت باشد، یا حلال گوشت و احتیاط واجب آن است که از منى حیوانى که خون جهنده ندارد نیز اجتناب شود.

نشانه هاى منى

مساله 361ـ اگر رطوبتی از انسان خارج شود و نداند منی است یا رطوبت دیگر، چنانچه همراه با «جستن» و «شهوت» بوده باشد، آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر این دو نشانه یا یکی از آنها را نداشته باشد؛ حکم منی را ندارد، ولی در زن و مریض لازم نیست با جستن بیرون آید، بلکه اگر رطوبت هنگامی بیرون آید که به اوج شهوت جنسی رسیده است، حکم منی را دارد.

استبراء از منى

مساله363_ مستحبّ است بعد از بیرون آمدن منى بول کند تا ذرّات باقیمانده خارج شود و اگر نکند و بعد از غسل رطوبتى از او بیرون آید که نداند منى است یا رطوبت دیگر، حکم منى دارد و باید دوباره غسل کند.

رطوبتهائى که از انسان خارج مى شود

مساله 79ـ رطوبتهایى که از انسان خارج مى شود غیر از بول و منى بر چند قسم است: اوّل آبى که گاه بعد از بول بیرون مى آید و کمى سفید و چسبنده است و به آن «وَدْى» مى گویند، دوم آبى که هنگام ملاعبه و بازى کردن با همسر بیرون مى آید و به آن «مَذْى» مى گویند، سوم آبى که گاه بعد از منى بیرون مى آید و به آن «وَذْى» گویند، همه این آبها در صورتى که مجرا آلوده به بول و منى نباشد، پاک است و وضو و غسل را هم باطل نمى کند.

نجاست عرق جنب از حرام

مساله 131ـ کسى که از طریق حرام جُنُب شود، خواه به واسطه زنا باشد، یا لواط و یا استمناء، عرق او نجس نیست، ولى مادام که بدن یا لباس او عرق دارد با آن نماز نخواند بنابر احتیاط واجب.

نحوه غسل جنب از حرام

مساله 132ـ احتیاط مستحبّ آن است که از عرق جُنُب از حرام پرهیز شود و براى رعایت این احتیاط، بهتر است با آب ملایم غسل کند، که به هنگام غسل بدن او عرق نکند، این در صورتى است که با آب قلیل غسل نماید و اگر با آب کر و مانند آن باشد اشکال ندارد، امّا بعد از پایان غسل یک بار همه بدن را آب بکشد (بنابراحتیاط مستحبّ)

عرق جنب از نزدیکى در حال عادت ماهانه

مساله 133ـ نزدیکى کردن با همسر در حال عادت ماهیانه یا در حال روزه ماه مبارک رمضان حرام است و اگر عرق کند، احتیاط واجب آن است که با آن، معامله عرق جُنُب از حرام کند.

معنی عرق جنب از حرام

مساله 134ـ منظور از عرق جُنُب از حرام عرقى است که در آن حال یا بعد از آن، پیش از آن که غسل کند از بدن او بیرون مى آید.

نماز با عرق جنب از حرام

مساله 135ـ هرگاه جنب از حرام به واسطه نداشتن آب، یا عذر دیگر، یا تنگى وقت تیمّم کند و نماز بخواند نمازش صحیح است، ولی مادام که بدن یا لباس او عرق دارد با آن نماز نخواند بنابراحتیاط واجب؛ ولی عرقهای بعد از تیمم مانعی ندارد.

شرط نجاست مردار

مساله 94ـ مردار حیوانى که خون جهنده دارد نجس است در صورتى که خودش مرده باشد، امّا اگر به غیر دستور شرعى آن را ذبح کرده باشند پاک است، ولى احتیاط مستحبّ پرهیز است، بنابراین گوشت و پوست حیواناتى که از ممالک غیراسلامى مى آورند پاک است، ولى خوردن این گوشت ها حرام است، مگر این که یقین به ذبح شرعى آنها پیدا شود، یا آورنده آن خبر دهد که ذبح شرعى شده است.

أجزاى بدن مردار

مساله 95ـ اجزاى مردار که روح ندارد مانند پشم و مو و ناخن پاک است، ولى استخوان و قسمتى از دندان و شاخ که روح دارد یعنى اگر آسیبى به آن برسد ناراحت مى شود، اشکال دارد.

أجزای روح داری که از بدن انسان یا حیوان زنده جدا شده

مساله 96ـ اجزایى را که روح دارد اگر از بدن انسان یا حیوان زنده جدا کنند نجس است، هرچند گوشت کمى باشد.

پوستهایی که از بدن انسان جدا می شود

مساله 97ـ پوستهایى که از لب و سر و جاهاى دیگر بدن انسان جدا مى شود پاک است، امّا اگر آن را با فشار جدا کنند احتیاط واجب اجتناب است.

تخم مرغ موجود در شکم مرغ مرده

مساله 98ـ تخم مرغى که از شکم مرغ مرده بیرون مى آید پاک است، به شرط این که پوست آن سفت شده باشد، ولى باید ظاهر آن را آب بکشند.

پنیر مایه موجود در شیردان بزغاله مرده

مساله 99ـ اگر برّه و بزغاله پیش از آن که علفخوار شود بمیرد، پنیر مایه اى که در شیردان آنهاست پاک است، ولى بیرون آن را بنابر احتیاط واجب باید آب بکشند.

گوشت، پوست، پیه و چرمى که در دست مسلمانی است

مساله 100ـ گوشت هایی که در بازار مسلمانان فروخته مى شود، یا مسلمانى براى انسان هدیه مى آورد پاک و حلال است، و تحقیق و تفحّص درباره آن لازم نیست؛ ولى اگر بدانند آن مسلمان گوشتها را از کافر گرفته و رسیدگى لازم را نکرده، لازم است از آن اجتناب شود. اما چرم هایى که از بلاد کفّار مى آورند پاک است، هر چند نمى توان با آن نماز خواند.

موادی که از کشورهای غیر اسلامی وارد می شود

مساله 101ـ تمام مواد غذایى و غیرغذایى که از کشورهاى غیر اسلامى مى آورند مانند کره و روغن و پنیر و انواع داروها و صابون و واکس و پارچه و عطر و امثال اینها، اگر انسان یقین به نجس بودن آنها نداشته باشد، پاک است.

نجاست خون

مساله 102ـ خون انسان و هر حیوانى که خون جهنده دارد (یعنى اگر رگ آن را ببرند خون از آن به سرعت جارى مى شود) نجس است، ولى خون حیواناتى که خون جهنده ندارند مانند ماهى و مار و همچنین خون پشه پاک است.

خون باقیمانده در بدن مذبوح

مساله 103ـ هرگاه حیوان حلال گوشت را مطابق دستور شرع سر ببرند و خون آن به مقدار معمول بیرون آید خونى که در بدنش باقى مى ماند پاک است، مگر این که سر حیوان را در جاى بلند قرار دهند و خون به بدن حیوان بر گردد و اگر به علّت نفس کشیدن، خون برگردد نیز احتیاط واجب، اجتناب است.

خون موجود در تخم مرغ

مساله 104ـ کافی است خون موجود در تخم مرغ را بردارند و دور بریزند، و بقیّه پاک و حلال است. امّا اگر عمداً به هم بزنند تا مستهلک شود خوردن آن اشکال دارد.

خون موجود در شیر (هنگام دوشیدن)

مساله 105ـ بهتر است از رگه هاى خونى که در درون شیر دیده مى شود و سپس مستهلک مى گردد پرهیز شود؛ هر چند محکوم به حرمت و نجاست نیست.

خون جارى از لثه

مساله 106ـ خونى که از لثه یا جاى دیگر دهان بیرون مى آید؛ هرگاه در آب دهان حل شود و از بین برود پاک است و فرو بردن آب دهان نیز در این صورت جایز است، ولى عمداً این کار را نکند.

خون کوبیده شده زیر ناخن

مساله 107ـ هرگاه خون به واسطه کوبیده شدن زیر پوست یا ناخن بمیرد، اگر طورى باشد که دیگر به آن خون نگویند پاک است و اگر به آن خون بگویند مادام که زیر پوست و ناخن است براى وضو و غسل نماز اشکال ندارد، امّا هرگاه سوراخ شود اگر ضرر و زحمت فوق العاده اى ندارد باید آن را بیرون آورند و اگر زحمت زیاد دارد باید براى وضو و غسل اطراف آن را شست و پارچه اى روى آن بگذارد و روى پارچه دست تر بکشد و احتیاطاً تیمّم هم بکند.

سیاهی زیر پوست

مساله 108ـ اگر انسان نداند سیاهى زیر پوست، خون مرده است یا گوشت بر اثر کوبیده شدن به آن رنگ درآمده، پاک است.

زردابه اطراف زخم

مساله 109ـ زردابه اى که گاه موقع خراشیدگى پوست یا در اطراف زخم پیدا مى شود چنانچه معلوم نباشد خون است یا با خون مخلوط شده، پاک است.

پوست سرخ رنگ روی زخم

مساله 110ـ پوست سرخ رنگى که بعد از شستن زخم یا هنگام بهبودى روى زخم ظاهر مى شود پاک است، مگر این که یقین حاصل شود خون در آن است.

نجاست سگ و خوک

مساله 111ـ سگ و خوک معمولى نجس است، حتّى مو و پنجه و ناخن و رطوبتهاى آن نجس مى باشد ولى سگ و خوک دریایى پاک است.

حیوانی که از سگ و خوک به وجود آید

مساله 112ـ حیوانى که از این دو یعنى سگ و خوک متولّد گردد، یا از جفت گیرى یکى از این دو باحیوان دیگرى متولّد شود و به آن سگ و خوک نگویند پاک است.

نجاست کافر

مساله 113ـ کافر یعنى کسى که خدا یا پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) را قبول ندارد، یا براى خدا شریکى قرار مى دهد بنابر احتیاط نجس است، هرچند به یکى از ادیان آسمانى، مانند آیین یهود و نصارى ایمان داشته باشد.

وسوسه در ضرورریات دین

مساله 114ـ کسانى که به خدا و پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) ایمان دارند، ولى وسوسه هایى براى آنها پیدا مى شود و به مطالعه و تحقیق مى پردازند پاکند و این وسوسه ها ضررى ندارد.

انکار کننده ضروریات دین

مساله 115ـ کسى که ضرورى دین اسلام یعنى چیزى را که همه مسلمانان مى دانند (مانند معاد؛ روز قیامت و واجب بودن نماز و روزه و امثال آن) را منکر شود، چنانچه ضرورى بودن آن را بداند، کافراست و اگر در ضرورى بودن آن شک دارد کافرنیست، ولى احتیاط مستحبّ آن است که از او اجتناب شود.

أجزاى بدن کافر

مساله 116ـ آنچه در بالا درباره نجس بودن کافرگفته شد، تمام اجزاى بدن او حتّى مو و ناخن را شامل مى شود.

شک در اعتقادات افراد

مساله 117ـ کسى که در جامعه اسلامى زندگى مى کند و از اعتقادات او خبر نداریم، پاک است و جستجو و تفتیش لازم نیست و نیز در جوامع غیر اسلامى چنانچه افرادى باشند که معلوم نباشد مسلمان هستند یا کافر، پاکند.

فرزندان کفار

مساله 118ـ بچّه هاى کفّار به حکم آنها هستند و بچّه هاى مسلمانان حتّى بچّه اى که فقط پدرش مسلمان باشد پاک است ولی اگر فقط مادرش مسلمان است احتیاط آن است که از او اجتناب کنند.

دشنام به پیامبر (صلى الله علیه وآله) یا أهل بیت (علیهم السلام)

مساله 119ـ هرگاه کسى ـ پناه بر خدا ـ به خدا، یا پیامبر (صلى الله علیه وآله) یا یکى از ائمّه معصومین (علیهم السلام) یا فاطمه زهرا (علیها السلام) دشنام و ناسزا گوید یا عداوت داشته باشد، کافراست.

غلوّ در حقّ امامان (علیهم السلام)

مساله 120ـ کسانى که در حق على (سلام الله علیه) و سایر امامان (علیهم السلام) غلوّ کنند؛ یعنى، آن بزرگواران را خدا بدانند یا صفات مخصوص خدایى براى آنها قائل باشند، کافرند.

قائلین به وحدت وجود

مساله 121ـ کسانى که عقیده به وحدت وجود دارند یعنى مى گویند در عالم هستى یک وجود بیش نیست و آن خداست و همه موجودات عین خدا هستند و کسانى که معتقدند خدا در انسان، یا موجود دیگرى حلول کرده و با آن یکى شده، یا خدا را جسم بدانند احتیاط واجب، اجتناب از آنهاست.

فرقه هاى اسلامى

مساله 122ـ تمام فرقه هاى اسلامى پاکند، مگر آنها که با ائمه معصومین (علیهم السلام) عداوت و دشمنى دارند و خوارج و غُلات، یعنى غلوکنندگان در حق ائمّه (علیهم السلام).

نجاست مسکرات

مساله 123ـ شراب و هر مایعى که انسان را مست مى کند نجس است بنابراحتیاط واجب، امّا اگر مثل بنگ و حشیش باشد که مخدّر و مستى آور است و ذاتاً مایع نیست پاک است، هرچند آن را با آب مخلوط کنند و به صورت مایع درآورند، ولى استعمال آن به هر حال حرام است.

مواد مخدّر

الکل طبّى و صنعتى

مساله 124ـ الکل طبّى و صنعتى که انسان نمى داند از چیز مست کننده مایع گرفته شده، پاک است؛ همچنین ادکلن و عطرها و داروهایى که با الکل طبّى یا صنعتى مخلوط است.

الکلهای غیر قابل شرب یا سمی

مساله 125ـ الکلهایى که ذاتاً قابل شرب نیست یا جنبه سمّى دارد نجس نیست، ولى هرگاه آن را رقیق کنند و مشروب و مسکر باشد؛ نوشیدنش حرام است و احتیاطاً حکم نجس دارد.

آب انگور جوش آمده

مساله 126ـ هرگاه آب انگور به خودى خود جوش آید (جوش آمدنى که معمولاً مقدّمه شراب شدن است) نجس و حرام است، ولى اگر با حرارت آتش یا غیر آن به جوش آید نجس نیست، ولى خوردنش حرام است. همچنین آب خرما و مویز و کشمش، بنابر احتیاط واجب.

خرما، مویز و کشمشی که در غذا بجوشد

مساله 127ـ هرگاه مویز و کشمش را در غذا بریزند و بجوشد، به طوری که آب به داخل آن نفوذ کند و آب داخلش نیز بجوشد حرام می شود امّا نجس نیست و می توان آنها را جدا کرد و غذا را خورد. ولی در حال سرخ کردن و دم کردن در برنج و امثال آن مانعی ندارد. و در مورد خرما نیز اگر آب آن در غذا وارد شود و بجوشد و مستهلک شود مانعی ندارد. ولی اگر مقدار آن بقدری باشد که بجوشد ولی مستهلک نشود نمی توان آن را خورد.