احکام نجاسات – آیت الله مکارم شیرازی

تاریخ بروزرسانی 13-06-2018 0

احکام نجاسات

راههاى ثابت شدن نجاست

مساله 136ـ نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى شود: اوّل آن که انسان یقین پیدا کند، ولى گمان حتّى گمان قوى کافى نیست؛ بنابراین، غذا خوردن در بعضى از اماکن عمومى که گاه انسان گمان قوى به نجس بودن آنها دارد جایز است، مگر آن که یقین به نجاست پیدا کند. دوم آن که «ذوالید» یعنى کسى که چیزى در اختیار اوست (مانند صاحب خانه و فروشنده و خدمتکار) خبر دهد که آن چیز نجس است. سوم دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى دهد.

شک در نجاست چیزی که قبلاً پاک بوده

مساله 137ـ هرگاه چیزى پاک بوده شک دارد نجس شده است یا نه، پاک است و اگر چیزى قبلاً نجس بوده شک دارد پاک شده یا نه، نجس است.

شک در نجس شدن یکی از دو ظرف یا دو لباس مورد استفاده

مساله 138ـ هرگاه مى داند یکى از دو ظرف، یا دو لباس که هر دو قابل استفاده اوست نجس شده و نداند کدام است؛ باید از هر دو اجتناب کند، امّا اگر مثلاً نداند لباس خودش نجس شده، یا لباس شخص بیگانه اى که مورد استفاده او نیست، اجتناب لازم نمى باشد.

یقین شخص وسواسی در طهارت و نجاست

مساله 139ـ افراد وسواسى نباید به علم و یقین خود در طهارت و نجاست توجّه کنند، بلکه باید ببینند افراد معمولى درچه مورد یقین به طهارت یا نجاست پیدا مى کنند و به همان ترتیب عمل کنند و براى ترک وسواس، بهترین راه، بى اعتنایى است.

احتیاط زیادی که باعث وسواس شود

مساله 140ـ احتیاط زیاد از حد در مساله طهارت و نجاست از نظر شرع کار پسندیده اى نیست، بلکه اگر سبب وسواس گردد اشکال دارد.

جستجویی که باعث وسواس شود

مساله 141ـ هرگاه گمان کند چیزى نجس شده، تفحّص و جستجو و سؤال کردن لازم نیست و اگر جستجو موجب وسواس گردد، آن هم اشکال دارد.

تمسک به پیامبر اعظم (صلى الله علیه وآله) و ائمّه هدى(علیهم السلام) در نظافت

مساله 142ـ مستحبّ است علاوه بر رعایت مسائل مربوط به طهارت و نجاست، نظافت و پاکیزگى در بدن و لباس و خانه و مسکن و مرکب و تمام محیط زندگى رعایت شود ، همان گونه که پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) و ائمّه هدى (علیهم السلام) رعایت مى فرمودند.

اسباب سرایت نجاست

مساله 143ـ هرگاه چیز پاکى با چیز نجسى ملاقات کند و یکى از آن دو رطوبت داشته باشد نجس مى شود، امّا اگر هر دو خشک باشند یا رطوبت بقدرى کم باشد که سرایت نکند، پاک است (مگر در ملاقات چیزى با مرده انسان پیش از غسل دادن که احتیاط واجب اجتناب است، هرچند خشک باشد).

شک در سرایت نجاست

مساله 144ـ اگر در ملاقات یا در رطوبت داشتن شک کند، آن چیز نجس نمى شود.

تماس شیء پاک با قسمتی از چیز نجسی که نمی دانیم آن قسمت پاک است یا خیر

مساله 145ـ هرگاه بداند قسمتى از فرش یا لباس نجس شده امّا نمى داند کدام قسمت آن است؛ اگر دست به قسمتى از آن بزند نجس نمى شود، همین طور هر دو چیزى که مى داند یکى از آن دو نجس شده، ولى نمى داند کدام نجس است؛ ملاقات با یکى از آن دو سبب نجاست نمى شود.

برخورد شیء نجس با شیء مرطوب

مساله 146ـ زمین یا پارچه و مانند آن اگر رطوبت داشته باشد و چیز نجسى به آن برسد همان قسمت نجس مى شود و بقیّه پاک است، مگر این که رطوبت بقدرى زیاد باشد که از جایى به جاى دیگر سرایت کند. همچنین خیار و خربزه و ماست و امثال آنها اگر رطوبت زیاد و مسرى نداشته باشد، همان محلّ ملاقات نجس مى شود.

نجس شدن بخشی از چیزی که به صورت مایع است

مساله 147ـ روغن و شیره اگر روان باشد؛ هرگاه نقطه اى از آن نجس شود تمام آن نجس مى شود، امّا اگر روان نباشد، بطورى که از جایى به جایى سرایت کند فقط محلّ ملاقات نجس است و مى توان آن را برداشت و دور ریخت.

انتقال نجاست توسط حشرات

مساله 148ـ اگر مگس یا مانند آن روى چیز نجسى بنشیند که تر است و بعد روى چیز پاکى بنشیند نجس نمى شود، چون احتمال دارد پاى این حشرات رطوبتى به خود نگیرد، امّا اگر بدانیم نجاستى را با خود حمل کرده وسرایت نموده، نجس مى شود.

نجس شدن جایی از بدن که عرق دارد

مساله 149ـ هرگاه جایى از بدن که عرق دارد؛ نجس شود، هر جا که عرق به آن سرایت کند نجس مى شود.

اخلاط بینی و گلو که در آنها خون باشد

مساله 150ـ اخلاطى که از بینى یا گلو مى آید هرگاه غلیظ باشد و نقطه اى از آن خون داشته باشد؛ همان نقطه نجس است؛ اگر روان باشد، همه نجس مى شود.

ظرف سوراخی که روی زمین نجس قرار گرفته

مساله 151ـ هرگاه ظرفى را که ته آن سوراخ است روى زمین نجسى بگذارند، چنانچه آب با فشار از آن خارج شود داخل ظرف نجس نخواهد شد.

برخورد اشیائی مانند سوزن با خون داخل بدن

مساله 152ـ هرگاه چیزى مانند سوزن در داخل بدن با نجاستى مانند خون ملاقات کند نجس نمى شود مشروط بر آن که موقع بیرون آمدن، آلوده به خون نباشد. همچنین آب دهان و بینى هرگاه در داخل دهان و بینى با خون ملاقات کند نجس نمی شود.

برخورد شیء مرطوبی که نجس شده با شیء پاک

مساله 153ـ چیزى که نجس شده مثلاً دستى که با بول ملاقات کرده، اگر با رطوبت با چیز پاکى ملاقات کند آن هم نجس مى شود.

خوردن و آشامیدن چیزهای نجس

مساله 154ـ اوّل: خوردن و آشامیدن چیز نجس حرام است و خورانیدن عین نجس، مانند مسکرات به اطفال نیز حرام مى باشد و بنابر احتیاط واجب باید از خورانیدن غذایى که نجس شده به اطفال نیز خوددارى کرد، امّا آنچه بر اثر نجس بودن دست خود آنها نجس مى شود، اشکال ندارد.

فروختن و أمانت دادن چیز نجس

مساله 155ـ فروختن و عاریه دادن چیز نجس اشکال ندارد و اطّلاع دادن نیز لازم نیست، مگر در صورتى که بداند گیرنده آن را در خوردن و نماز و مانند آن استعمال مى کند که احتیاط واجب اعلام است. همچنین اگر نزد عاریه گیرنده نجس شود، به هنگام برگرداندن در همین صورت اعلام مى کند.

آگاه کردن کسی که بدون اطلاع چیز نجسی را می خورد

مساله 156ـ هرگاه انسان ببیند کسى بدون اطّلاع چیز نجسى را مى خورد یا با لباس نجس نماز مى خواند لازم نیست به او خبر دهد، امّا اگر صاحب خانه ببیند میهمان با لباس و بدن تر روى فرش نجسى مى نشیند، احتیاط آن است که به او اعلام کند.

وظیفه صاحب خانه در صورت نجس بودن غذای میهمان

مساله 157ـ هرگاه صاحب خانه در بین غذا خوردن بفهمد غذا نجس است، بنابر احتیاط باید به میهمانها بگوید، ولى اگر یکى از میهمانها بفهمد لازم نیست به دیگران بگوید؛ فقط خودش باید اجتناب کند، مگر این که با او معاشرت داشته باشند که براى جلوگیرى از آلودگى خودش مى تواند بعد از غذا خوردن به آنها بگوید، تا دست و دهان خود را آب بکشند.

نجس کردن خط و ورق قرآن

مساله 158ـ دوم: نجس کردن خط و ورق قرآن حرام است و اگر نجس شود باید فوراً آن را آب کشید. نجس کردن جلد قرآن اگر سبب بى احترامى به قرآن باشد نیز، همین حکم را دارد.

گذاشتن قرآن روى عین نجس

مساله 159ـ گذاشتن قرآن روى عین نجس چنانچه موجب بى احترامى باشد، حرام است و باید آن را برداشت.

نوشتن قرآن با مرکب نجس

مساله 160ـ نوشتن قرآن با مرکّب نجس حرام است و اگر عمداً یا سهواً نوشته شود باید آن را محو کنند، یا آب بکشند.

دادن قرآن به دست کافر

مساله 161ـ دادن قرآن به دست کافر؛ اگر موجب بى احترامى باشد حرام است و اگر امید هدایت او برود، یا براى تبلیغ اسلام باشد جایز، بلکه گاهى واجب است.

افتادن اسماء متبرکه در جاى نجس

مساله 162ـ هرگاه ورق قرآن و دعا یا ورقى که نام خدا یا پیامبر (صلى الله علیه وآله) و یا ائمّه (علیهم السلام) روى آن نوشته باشد در جاى آلوده و نجسى بیفتد؛ باید فوراً آن را بیرون آورد و آب کشید، هرچند مخارجى داشته باشد و اگر بیرون آوردن آن ممکن نباشد احتیاط واجب آن است که اگر مستراح باشد به آن مستراح نروند تا یقین کنند آن ورق پوسیده، یا خطّ آن محو شده است.

پاک کردن ورق قرآن بر عهده چه کسی است؟

مساله 163ـ پاک کردن ورق قرآن فقط وظیفه کسى که آن را نجس کرده نیست، بلکه اگر دیگران هم باخبر شوند وظیفه همه است که آن را پاک کنند و اگر یکى این وظیفه را انجام دهد، از دیگران ساقط مى شود، ولى اگر قرآن مال دیگرى است و با شستن از بین مى رود یا ناقص مى شود؛ آن کس که آن را نجس کرده، باید خسارت آن را بدهد.

احکام نجاسات – آیت الله مکارم شیرازی